Jak optymalizować stronę internetową dla osób z niepełnosprawnościami?

Niedostosowane strony internetowe potrafią wykluczać, zamiast łączyć. A przecież dostęp do informacji i usług online powinien być równy dla wszystkich – niezależnie od możliwości fizycznych, sensorycznych czy poznawczych. Wprowadzenie kilku konkretnych rozwiązań pozwala stworzyć stronę, z której komfortowo skorzysta każdy odwiedzający – bez wyjątków.

Dlaczego optymalizacja stron internetowych do potrzeb osób niepełnosprawnych jest tak ważna?

Szacuje się, że Polsce mieszka od 4 do nawet 7 milionów osób z różnymi dysfunkcjami, co oznacza, że spora część społeczeństwa każdego dnia zmaga się z cyfrowymi barierami. Problemy z odbiorem treści nie dotyczą wyłącznie osób niewidomych – równie istotne są wyzwania napotykane przez osoby niedowidzące, starsze, z trudnościami w przetwarzaniu informacji czy ograniczeniami manualnymi. Każdy z tych użytkowników może zetknąć się z niedostępną nawigacją, nieczytelną strukturą czy brakiem alternatywnych opisów dla grafik. Optymalizacja strony internetowej, nie jest więc tylko kwestią dobrej praktyki – to realna potrzeba wynikająca z odpowiedzialności społecznej, a także z troski o szerokie grono odbiorców.

Dostępność stron internetowych dla osób z niepełnosprawnościami według W3C

Kwestia dostępności cyfrowej to temat, którym od lat zajmują się międzynarodowe organizacje, fundacje oraz instytucje publiczne. Jedną z najbardziej wpływowych jest World Wide Web Consortium (W3C) – globalna organizacja standaryzująca technologie internetowe. To właśnie W3C stworzyło dokument Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), będący podstawowym punktem odniesienia przy projektowaniu dostępnych serwisów www.

Zasady WCAG 2.2

Twórcy stron internetowych mają dziś do dyspozycji precyzyjny zestaw wytycznych, które pomagają budować serwisy dostępne dla każdego – niezależnie od jego ograniczeń. Mowa o WCAG 2.2 (Web Content Accessibility Guidelines), opracowanych przez Web Accessibility Initiative, działającą w ramach W3C.

Dokument ten opisuje, jak tworzyć strony, które będą dostępne i czytelne dla wszystkich użytkowników – niezależnie od ograniczeń fizycznych czy poznawczych. WCAG 2.2 opiera się na czterech kluczowych zasadach:

• Postrzegalność (Perceivable) – treści muszą być przedstawione w sposób, który użytkownik jest w stanie odebrać zmysłami;
• Funkcjonalność (Operable) – interfejs powinien być możliwy do obsługi różnymi metodami, np. za pomocą klawiatury;
• Zrozumiałość (Understandable) – nawigacja i treści powinny być intuicyjne i łatwe do przyswojenia;
• Solidność (Robust) – strona musi być zgodna z technologiami wspomagającymi, takimi jak czytniki ekranu.

Powyższe zasady stanowią podstawę do budowania stron przyjaznych wszystkim użytkownikom.

Czym różni się WCAG 2.2 od WCAG 2.0?

Choć WCAG 2.0 przez wiele lat stanowiło podstawę projektowania dostępnych stron internetowych, nowsza wersja – WCAG 2.2 – wprowadza szereg ulepszeń lepiej odpowiadających na potrzeby współczesnych użytkowników. Najważniejszą zmianą jest dodanie 9 nowych kryteriów sukcesu, które zwiększają dostępność m.in. dla osób z trudnościami poznawczymi oraz nadwrażliwością słuchową. Nowe zalecenia obejmują też ułatwienia w nawigacji, uproszczenie języka czy możliwość wyłączenia automatycznie odtwarzanych dźwięków. Zaktualizowano również wybrane istniejące kryteria, tak aby lepiej współgrały z nowoczesnymi technologiami i standardami projektowania. WCAG 2.2 nadal bazuje na trzech poziomach zgodności: A, AA i AAA, ale oferuje lepiej opisaną dokumentację i nowe techniki wdrożeniowe, które ułatwiają praktyczne zastosowanie zasad. Dzięki temu strony zgodne z WCAG 2.2 są lepiej dostosowane do realnych potrzeb współczesnych odbiorców – w tym osób z różnymi ograniczeniami.

Dostosowanie strony internetowej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami – poznaj kluczowe praktyki zgodne z WCAG 2.2

Poniżej przybliżamy najważniejsze praktyki, które warto wdrożyć, by strona była dostępna i czytelna dla wszystkich – niezależnie od indywidualnych ograniczeń.

Uprość kod źródłowy

Przejrzysty i poprawny kod źródłowy to podstawa dostępności strony. Dla użytkowników korzystających z czytników ekranu, takich jak osoby niewidome, kod czytany jest liniowo – dlatego jego kolejność musi odpowiadać rzeczywistemu układowi treści na stronie. Ważne jest, by każdy element – zwłaszcza linki i przyciski – był możliwy do aktywacji bez użycia myszy. Unikaj zdarzeń typu onclick bez atrybutu href – mogą być zupełnie niewidoczne dla technologii wspomagających.

Zadbaj o logiczną strukturę

Struktura strony powinna być czytelna zarówno dla użytkowników, jak i dla technologii asystujących. Każdy tytuł strony, nagłówek czy sekcja tekstu musi być oznaczony zgodnie z hierarchią HTML – od H1 do niższych rzędów, bez pomijania kolejności. Takie uporządkowanie pomaga w szybkim zorientowaniu się w zawartości i nawigacji po stronie. Nie należy też nadużywać znaczników wyróżniających, takich jak <strong>, bo mogą zaburzać odbiór treści w czytnikach ekranu.

Uporządkuj układ strony

Czytelny układ wizualny jest zarówno kwestią atrakcyjności wizualnej, jak i realnej pomocy dla osób niedowidzących. Kluczowe jest stworzenie prostego i spójnego menu z odpowiednim odstępem między elementami oraz dobrze dobranym fontem – najlepiej bezszeryfowym, o dużej wysokości x. Ważny jest również odpowiedni kontrast między tłem a tekstem, który umożliwia komfortowe czytanie treści. Należy unikać zestawień kolorów trudnych do rozróżnienia przez osoby z zaburzeniami widzenia barw.

Ułatw nawigację

Prosta nawigacja to ogromne ułatwienie dla wszystkich użytkowników, a w szczególności tych, którzy poruszają się po stronie za pomocą klawiatury lub czytników ekranu. Pomocne są tu mapy serwisu, wyszukiwarki, „breadcrumbs” oraz intuicyjnie zaprojektowane linkowanie wewnętrzne. Istotne jest też zachowanie spójności wizualnej w elementach graficznych pełniących tę samą funkcję. Taki układ wspiera orientację i zmniejsza ryzyko dezorientacji podczas przeglądania strony.

Dodaj opisy alternatywne

Opisy alternatywne grafik (atrybuty alt) są ważne z punktu widzenia SEO oraz użytkowników niewidomych i niedowidzących. Dzięki nim osoby korzystające z czytników ekranu mogą dowiedzieć się, co znajduje się na ilustracjach, ikonach czy wykresach. Dobrze skonstruowany opis nie powinien ograniczać się wyłącznie do słów kluczowych – powinien jasno i zwięźle opisywać zawartość graficzną. To prosty sposób, by uczynić treść bardziej dostępną.

Stwórz dostępne wersje strony

Niektóre ograniczenia wzroku wymagają indywidualnych ustawień interfejsu. Warto więc umożliwić użytkownikom samodzielne dostosowanie wyglądu strony – np. zmianę wielkości czcionki, kontrastu czy kolorystyki. Dobrym rozwiązaniem są specjalne przyciski, które pozwalają przełączyć się między wersją standardową a tą bardziej czytelną, np. czarno-białą. Takie opcje znacząco poprawiają komfort korzystania z serwisu.